Trong Di chúc thiêng liêng để lại cho chúng ta, Bác viết “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”. Từ đó, Bác căn dặn: “Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”.

Vì sao Bác lại luôn nhấn mạnh vai trò, ý nghĩa quan trọng của đoàn kết thống nhất? Đó là vì đoàn kết có yếu tố quan trọng quyết định đến sự thành bại của một đảng cách mạng cầm quyền.

Đảng là tổ chức chính trị cao nhất của nhân dân, của dân tộc, có nhiệm vụ to lớn là lãnh đạo nhân dân xây dựng xã hội mới. Trong Di chúc, Bác căn dặn “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. Chính vì vậy, sự đoàn kết thống nhất trước hết phải được xây dựng trong Đảng, được thể hiện trong Đảng. Mỗi đảng viên, nhất là đảng viên giữ trọng trách lãnh đạo phải cương quyết chống chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cơ hội trong chính bản thân mình trước những tác động từ bên ngoài. Bởi như Bác đã rút ra “chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cơ hội chính là căn nguyên của mất đoàn kết thống nhất trong Đảng”.

Theo Bác, trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm túc tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Tăng cường mở rộng dân chủ trong Đảng là nền tảng cho sự đoàn kết. Trên cơ sở mở rộng dân chủ, đảng viên mới thật sự trung thực, thẳng thắn, chân thành với nhau. Dân chủ sẽ khơi dậy, phát huy cao nhất trí tuệ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, khắc phục được tình trạng tham vọng quyền lực, xu nịnh, chạy chọt, tư tưởng cục bộ, phe cánh, lợi ích nhóm, không dám đấu tranh bảo vệ lẽ phải, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, chuyên quyền, độc đoán,… Thực hành dân chủ rộng rãi chính là thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trực tiếp góp phần xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh.

Tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng là quy luật tồn tại và phát triển của Đảng, là vũ khí sắc bén để xây dựng Đảng, để giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên. “Thường xuyên và nghiêm chỉnh thực hiện tự phê bình và phê bình” là phải ra sức khắc phục tình trạng nể nang, dĩ hòa vi quý, đoàn kết xuôi chiều, bị tình cảm cá nhân chi phối; đồng thời kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm những biểu hiện lợi dụng phê bình để đấu đá, công kích… làm mất uy tín của nhau, ảnh hưởng đến đoàn kết nội bộ. Tuyệt đối không vì mâu thuẫn, hiềm khích, lợi dụng phê bình để trù dập, hạ bệ lẫn nhau…Bác đã chỉ dạy rất  cụ thể: “Luôn luôn tự kiểm điểm, tự phê bình những lời mình đã nói, những việc mình đã làm, để phát triển điều hay của mình, sửa đổi khuyết điểm của mình. Đồng thời phải hoan nghênh người khác phê bình mình”. Trong tự phê bình và phê bình “phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”. Bởi không xuất phát từ “tình đồng chí thương yêu lẫn nhau” thì tự phê bình và phê bình cũng khó đạt yêu cầu.

Thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh thực hiện tự phê bình và phê bình với tình đồng chí thương yêu lẫn nhau, chúng ta chắc chắn sẽ tăng cường đoàn kết, xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch vững mạnh./

Đoàn kết là vấn đề chiến lược rất quan trọng quyết định sự sống còn của một đảng cách mạng cầm quyền, nhất là trong tình hình hiện nay, các thế lực thù địch luôn ra sức thúc đẩy "diễn biến hòa bình", tăng cường hoạt động chống phá, chia rẽ nội bộ Đảng, chúng tìm mọi cách thúc đẩy "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong cán bộ, đảng viên, phá hoại mối quan hệ gắn bó giữa Đảng với nhân dân, làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Đảng...nhằm đạt được mục đích Đảng nói đảng viên không nghe, Đảng nói nhân dân không tin, không nghe theo và cuối cùng là xóa bỏ đảng cộng sản, xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta (giống như sự sụp đổ của Liên bang Xô viết trước đây).

Vì thế, hơn lúc nào hết, chúng ta càng phải ra sức tăng cường “đoàn kết chặt chẽ”. Bác Hồ chỉ dạy: “Đoàn kết thật sự nghĩa là mục đích phải nhất trí và lập trường cũng phải nhất trí. Đoàn kết thật sự nghĩa là vừa đoàn kết vừa đấu tranh, học những cái tốt của nhau, phê bình những cái sai của nhau, phê bình trên lập trường thân ái, vì nước, vì dân”./.