Trang chi tiết

Web Content Viewer

Web Content Viewer

Đất và người Long An

Di tích khảo cổ học Rạch Núi

10/08/2022 08:55:21AM

Màu chữ Cỡ chữ

Di tích khảo cổ học Rạch Núi là một gò rộng khoảng l ha, bình diện gần tròn, đường kính trung bình khoảng 100m, cao hơn 6m so với mặt đất tự nhiên xung quanh. Trên mặt gò có nhiều cây cổ thụ, bao quanh gò là Rạch Núi, là một con rạch nhỏ - nhánh của sông Cần Giuộc (còn gọi là sông Rạch Cát). Do địa thế cao giữa khu vực đồng bằng nên còn được gọi theo dân gian là gò Núi Đất (hay Thổ Sơn). Di tích khảo cổ học Rạch Núi thuộc địa phận ấp Tây, xã Đông Thạnh, huyện Cần Giuộc (Long An).

Năm 1867 (Đinh Mão) có vị sư Nguyễn Quới (thường gọi là Thầy Rau) trên đường vân du đến đây, thấy địa thế tốt nên ở lại và xây dựng chùa trên đỉnh gò để tu hành. Tên hiệu của chùa là Linh Sơn Tự hay còn được gọi là Chùa Núi.

Theo Sách Di tích Quốc gia trên địa bàn tỉnh Long An do Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch xuất bản năm 2021, di chỉ này được các học giả người Pháp phát hiện và nghiên cứu bước đầu từ những năm 1937-1938 của thế kỷ XX. Năm 1978 di chỉ Rạch Núi được Viện Khoa học Xã hội Thành phố Hồ Chí Minh (nay là Viện Phát triển bền vững vùng Nam Bộ) và Ty Văn hóa Thông tin Long An (nay Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch) khai quật lần đầu, kết quả cho thấy đây là một di chỉ có tầng văn hóa dày, có vị trí quan trọng trong việc nghiên cứu thời tiền sơ sử Long An và Nam Bộ. Vào tháng 1/2003 Bảo tàng Long An phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Việt Nam khai quật di chỉ Rạch Núi lần thứ hai.

Kết quả ghi nhận được qua hai cuộc khai quật khẳng định rằng di chỉ Rạch Núi là một trong số ít các di chỉ khảo cổ học có tầng văn hóa rất dày (trên 5m), có thể nói là dày nhất trong số các di chỉ hiện biết trên đất nước ta, có tính chất liên tục, không gián đoạn. Hiện vật thu thập được rất phong phú và đa dạng, gồm có: những công cụ bằng đá, bằng xương, các loại đồ dùng bằng đất nung, đồ gốm (có đến hàng vạn mảnh). Công cụ bằng đá có các loại hình như rìu, bôn, đục, bàn mài, hòn ghè, gồm hàng trăm hiện vật, chủ đạo là các loại hình rìu, bôn tứ giác có dạng hình thang, rìu bôn tứ giác có lưỡi hình móng. Đặc biệt là 5 chiếc rìu vai xuôi hoặc gần ngang được phát hiện ở các vị trí sâu nhất của hố khai quật. Nhóm hiện vật đặc trưng nhất ở đây là bộ sưu tập công cụ có vai làm bằng yếm rùa lần đầu tiên phát hiện ở nước ta. Ngoài ra, nơi đây còn có di cốt nhiều loại động vật và vú các loại nhuyễn thể (sò, ốc...), giáp xác, theo giám định cho biết có các loài động vật như: khi, voọc, chó, mèo, báo, chồn, heo rừng, heo nhà và chó nhà; bên cạnh đó là các loài động vật sống trong nước mặn và nước lợ như: cá, sò, ốc, chem chép, rùa và cua biển. Trong tầng văn hóa còn có nhiều lớp than tro, màu sắc khác nhau nằm xen kẽ, thể hiện rằng đây là những bếp lửa cổ của cư dân.

Tập hợp hiện vật bằng đá, xương và gốm ở di chỉ Rạch Núi ngoài nét đặc thù địa phương, cùng sự thống nhất với các di tích khác của vùng Đông Nam Bộ. Bên cạnh đó, Rạch Núi có một số gốm mịn với đồ án hoa văn tương tự gốm của các di chỉ Lộc Giang, An Sơn (Đức Hòa), Bình Đa (Đồng Nai), thể hiện rằng có thể có những mỗi quan hệ giao lưu giữa các di chỉ này.

Diễn biến địa tầng và các loại hình hiện vật cho thấy sự thống nhất về quá trình hình thành và nội hàm văn hóa, phản ánh tính ổn định của đời sống cư dân cổ, có thể vào thời kỳ đó với sự phong phú của các sản vật biển, các loài động vật mà dấu tích của chúng tìm thấy khá nhiều trong tầng văn hóa đã khiến các cư dân cổ ở đây rất “an cư lạc nghiệp”.

Dựa trên tư liệu và di vật, có thể nhận định rằng đi tích khảo cổ học Rạch Núi đã được khởi dựng cách nay khoảng 4.000 năm. Từ trên một vùng gò thấp ven biển, xung quanh là đầm lầy, rừng ngập mặn, những chủ nhân đầu tiên của vùng đất này đã tụ cư và thể hiện nhiều sáng tạo trong việc khai thác mọi nguồn sản vật tự nhiên từ sông - biển, để lại những tầng lớp văn hóa vật chất, những bếp lửa sinh hoạt thời tiền sử, những kiểu công cụ lao động đặc sắc, có giá trị khoa học. Trải qua hàng ngàn năm, nơi cư trú của những cộng đồng cư dân cổ ở đây đã trở thành một gò “núi đất” giữa cánh đồng phù sa trũng thấp, chứa đựng những thông tin khoa học quan trọng về một nền văn hóa cổ thời đại kim khí ở lưu vực sông Đồng Nai - Vàm Cỏ.

Di tích Rạch Núi nằm trong hệ thống các di tích khảo cổ học ở Long An, với giá trị lịch sử - văn hóa, ý nghĩa khoa học và nhân văn, nơi ghi dấu đậm nét quá trình mở đất dựng nghiệp của người xưa trên vùng đất sình lầy ven biển, đã được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích lịch sử - văn hóa quốc gia năm 1999.

Trung Ngô

Lên trên

Các tin khác

Đồng chí Phạm Văn Bạch, một Tiến sĩ Luật hạng ưu do Pháp đào tạo, bằng tình yêu nước và khát vọng giải phóng dân tộc, ông đã kiên quyết một lòng đi theo Đảng. Trở thành Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, kinh qua nhiều nhiệm vụ quan trọng do Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng và nhân dân tin yêu, tín nhiệm: đại biểu Quốc khoá đầu tiên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cách mạng Nam Bộ, Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Hành chính Nam Bộ, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, … đồng đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình.

Đồng chí Phạm Văn Bạch, từ nhà trí thức đến Chủ tịch Ủy ban Kháng chính Hành chính Nam Bộ (27/04/2024)

60 năm đã trôi qua, nhưng thắng lợi vang dội và những bài học kinh nghiệm từ Chiến thắng Hiệp Hoà năm 1963 vẫn có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc, cần được tiếp tục phát huy, vận dụng sáng tạo trong giáo dục chính trị tư tưởng, vận dụng sáng tạo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

60 năm chiến thắng trận Hiệp Hoà (23.11.1963 – 23.11.2023) (31/10/2023)

Sau ngày thống nhất đất nước 1975, Đảng bộ và chính quyền thành phố Tân An không di dời hài cốt 42 liệt sỹ về nghĩa trang mà vẫn giữ nguyên di tích về các liệt sĩ tại vị trí này. Năm 2017, được sự quan tâm và chăm sóc của chính quyền các cấp, di tích đã được đầu tư cải tạo, nâng cấp mở rộng khang trang.

Khu tưởng niệm 42 liệt sỹ Tiểu đoàn Đồng Nai (12/10/2023)

Năm 1957, đồng chí Trần Quốc Thảo đương chức Bí thư Khu ủy Sài Gòn - Chợ Lớn bị bắt và hy sinh. Đồng chí Phó Bí thư Nguyễn Ngọc Thanh về củng cố Khu ủy giữ chức quyền Bí thư.

Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh - Phó Bí thư Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định (26/09/2023)

"Chiều chiều mây giục gió vần

Cảm thương Thiên Hộ xả thân cứu đời"

Đó là câu ca dao lưu truyền còn sống mãi trong lòng người dân Đồng Tháp nói về Võ Duy Dương, thủ lĩnh "Nam Kỳ kháng Pháp" ở căn cứ Đồng Tháp Mười.

Võ Duy Vương (24/08/2023)

Đồng chí Trần Văn Trà là một nhà lãnh đạo, một vị tướng có tư duy chính trị quân sự sắc sảo ở tầm chiến lược. Đồng chí cũng là người luôn gắn bó, sâu sát với thực tiễn chiến trường, đã có những đóng góp đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang trong chiến tranh nhân dân ở miền Nam, trong lãnh đạo và chỉ đạo tác chiến của Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung cũng như các lực lượng vũ trang nhân dân trong kháng chiến chống thực dân Pháp và Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nói riêng.

Thượng tướng Trần Văn Trà- Phó Tư lệnh Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (02/08/2023)

Thực hiện chủ trương của Trung ương Cục, tỉnh Tây Ninh với hai huyện Đức Hòa Thành, Trung Huyện của tỉnh Chợ Lớn và hai huyện Gò Vấp, Hóc Môn của tỉnh Gia Định sáp nhập lại thành tỉnh Gia Định Ninh, Tỉnh ủy Gia Định Ninh được chỉ định gồm 13 đồng chí, đồng chí Phạm Văn Chiêu làm Bí thư Tỉnh ủy, đồng chí Trần Thuần là Phó Bí thư.

Đồng chí Trần Thuần – Phó Bí thư Tỉnh uỷ Gia Định (30/07/2023)

Cuộc đời và sự nghiệp của vị anh hùng dân chài, áo vải Nguyễn Trung Trực được danh sĩ Huỳnh Mẫn Đạt đúc kết qua 2 câu thơ:

“Hỏa hồng Nhựt Tảo oanh thiên địa

Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần”.

Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực (30/07/2023)

Giai đoạn từ năm 1957 đến năm 1959 là thời kỳ Ngô Đình Diệm liên tục cho mở các cuộc hành quân càn quét, đánh phá, lực lượng cách mạng ở thành phố chưa có lúc nào “đầu rơi, máu chảy” nhiều như lúc này. Đồng chí Nguyễn Trọng Tuyển và một số đảng viên phải kiên trì sống bí mật, mặc cho đói rét, bệnh tật giày vò, để hàng ngày tiếp xúc với dân, củng cố niềm tin cho nhân dân trong những năm tháng đen tối.

Đồng chí Nguyễn Trọng Tuyển – Bí thư Tỉnh uỷ Gia Định (28/07/2023)

Hơn 60 năm đứng trong hàng ngũ của Đảng với nhiều cương vị công tác khác nhau, đồng chí Phan Kiệm đã để lại cho bạn bè, đồng chí và nhân dân một tấm gương về lòng tin và sự tất thắng của cách mạng, về đạo đức của người cộng sản, về cách sống chân thật, giản dị, chan hòa, về đức tính khiêm tốn và gần gũi với mọi người, với đồng chí, bạn bè.

Đồng chí Phan Kiệm – Phó Bí thư Khu uỷ Sài Gòn-Chợ Lớn (27/07/2023)