Đất và người Long An

Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực

30/07/2023 10:06:37AM
Màu chữ Cỡ chữ

Cuộc đời và sự nghiệp của vị anh hùng dân chài, áo vải Nguyễn Trung Trực được danh sĩ Huỳnh Mẫn Đạt đúc kết qua 2 câu thơ:

“Hỏa hồng Nhựt Tảo oanh thiên địa

Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần”.

Nguyễn Trung Trực tên thật là Nguyễn Văn Lịch, tự là Chơn, sinh năm 1838 tại thôn Bình Nhựt, tổng Cửu Hạ, huyện Cửu An, phủ Tân An, tỉnh Gia Định (nay là xã Thạnh Đức, huyện Bến Lức, tỉnh Long An), trong một gia đình nhiều đời sinh sống bằng nghề chài lưới. Năm 1861, ông tham gia lực lượng nghĩa quân chống Pháp. Sau khi đại đồn Kỳ Hòa thất thủ, Nguyễn Trung Trực (lúc bấy giờ giữ chức Quyền sung Quản binh đạo, nên gọi là Quản lịch) đứng đầu toán chống Pháp ở vùng Tân An, dưới sự chỉ huy chung của Trương Định. Lúc này, giặc Pháp đã chiếm cả Mỹ Tho. Chúng dùng những tàu chiến vừa làm phương tiện tuần tra, vừa làm đồn nổi di động nơi các sông gạch trong vùng. Chiếc chiến hạm L’ Espérance (Hy Vọng) án ngữ nơi vàm Nhựt Tảo là một trong những đồn canh kiểu này.

Nắm được tình hình, quy luật hành quân của địch. Ngày 10-12-1861, Nguyễn Trung Trực đã chỉ huy nghĩa quân phối hợp cùng nhân dân địa phương dùng mưu kế, tổ chức tấn công tiêu diệt số lính Pháp đóng trên tàu và bọn lính tay sai đóng trên bờ nơi cửa vàm, thiêu hủy toàn bộ chiếc tàu.

Đền thờ Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực trong Khu Di tích Vàm Nhựt Tảo, xã Tân Bình, huyện Tân Trụ. Ảnh Trung Ngô

Ngọn lừa chiến công từ vàm Nhựt Táo đã làm bừng lên một sinh khí mới mẻ trong hàng ngũ nghĩa quân. Chỉ trong vòng một năm, 3 chiếc tiểu hạm của Pháp hoạt động trên sông Vàm Cỏ Đông đã bị nghĩa quân tấn công dữ đội bằng nhiều cách thức khác nhau.

Sau khi 3 tỉnh miền Đông rơi vào tay giặc. Nguyễn Trung Trực cùng nghĩa quân rút về hoạt động ở các tỉnh miền Tây. Đầu năm 1867, ông ra Bình Định nhận chức Lãnh binh, đến giữa năm 1867 lại về Hà Tiên giữ chức Thành thủ úy. Đêm 16-6-1868, Nguyễn Trung Trực cùng nghĩa quân đánh chiếm đồn Rạch Giá, tiêu diệt hầu hết quân Pháp đóng trong đồn, làm chủ Rạch Giá trong 5 ngày liền. Ngày 21-6-1868, quân Pháp kéo đến tấn công. Trước lực lượng hùng hậu của địch, nghĩa quân phải rút khỏi Rạch Giá, lui về Hòn Chông. Rồi từ đây, Nguyễn Trung Trực cùng một bộ phận nghĩa quân rút về đảo Phú Quốc.

Dâng hương tưởng niệm tại Đền. Ảnh Trung Ngô

Tháng 9-1868, quân Pháp do tên tay sai Huỳnh Công Tấn dẫn đường đổ bộ lên Phú Quốc để bao vây, tiêu diệt nghĩa quân. Sau một trận giao tranh lực lượng nghĩa quân bị tổn thất đáng kể, đành phải rút sâu vào núi. Trong thế bị vây hãm nhiều ngày, lương thực cạn, bình sĩ bị bệnh tật nhiều, đề tránh cho nghĩa quân khỏi bị tiêu diệt hoàn toàn, ông đành để địch bắt.

Trong thời gian bị giam cầm, Nguyễn Trung Trực đã tỏ rõ phẩm cách trong sáng của một người yêu nước, trung thành đến cùng đối với Tổ quốc và nhân dân. Chính viên thanh tra bản xứ sự vụ PôLanh Vian đã viết về ông như sau: “... bị giam ở ngục thất Sài Gòn. Ông tỏ ra rất tự trọng và có nhiều nghị lực”. Một tác giả Pháp khác cũng đã nhận định: “Trong suốt thời gian giam cầm, ông không có lúc nào yếu đuổi cả…”. Ngày 27-10-1868, thực dân Pháp hành quyết ông tại Rạch Giá. Ông hy sinh, để lại cho đời câu nói bất hủ “Bao giờ Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây”. Sau khi ông mất, dân chúng đã dựng đền thờ ông tại Rạch Giá, Phú Quốc (Kiên Giang) và quê hương Long An của ông.

Ngô Thành Trung (Tổng hợp)

Các tin khác

  • Đồng chí Phạm Văn Bạch, từ nhà trí thức đến Chủ tịch Ủy ban Kháng chính Hành chính Nam Bộ (27/04/2024)
  • 60 năm chiến thắng trận Hiệp Hoà (23.11.1963 – 23.11.2023) (31/10/2023)
  • Khu tưởng niệm 42 liệt sỹ Tiểu đoàn Đồng Nai (12/10/2023)
  • Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh - Phó Bí thư Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định (26/09/2023)
  • Võ Duy Vương (24/08/2023)
  • Thượng tướng Trần Văn Trà- Phó Tư lệnh Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (02/08/2023)
  • Đồng chí Trần Thuần – Phó Bí thư Tỉnh uỷ Gia Định (30/07/2023)
  • Đồng chí Nguyễn Trọng Tuyển – Bí thư Tỉnh uỷ Gia Định (28/07/2023)
  • Đồng chí Phan Kiệm – Phó Bí thư Khu uỷ Sài Gòn-Chợ Lớn (27/07/2023)
  • Đồng chí Nguyễn Hồng Đào- Bí thư Tỉnh uỷ tỉnh Gia Định (14/07/2023)
  • Trang đầu 12345678910 Trang cuối