Sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông, đặc biệt là Internet và mạng xã hội trở thành phương tiện hữu hiệu để các thế lực thù địch tuyên truyền, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phát tán các thông tin, nội dung chống phá Đảng, Nhà nước. Tất cả các yếu tố này tác động không nhỏ đến tình hình tư tưởng của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh; đặt ra yêu cầu tất yếu và thường xuyên về việc đổi mới và nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền miệng, kịp thời định hướng thông tin, tư tưởng, gắn với phản bác quan điểm sai trái, góp phần tạo sự thống nhất trong cán bộ, đảng viên và sự đồng thuận trong Nhân dân.

1. Trong những năm gần đây, yêu cầu định hướng kịp thời tư tưởng, dư luận cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân trước các vấn đề thời sự trong nước và quốc tế, trước những sự kiện chính trị - văn hóa - xã hội quan trọng thông qua công tác tuyên truyền miệng và vai trò của đội ngũ báo cáo viên đứng trước nhiều khó khăn, thách thức trong bối cảnh chịu tác động nhiều mặt của quá trình phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội và diễn biến tình hình trong và ngoài nước vô cùng phức tạp, khó lường. Với sự phát triển của truyền thông xã hội hiện nay, nhất là mạng xã hội, nhiều sự kiện, vấn đề “nhạy cảm” liên quan đến an ninh chính trị được quan tâm như: Tình hình Biển Đông, vấn đề tôn giáo, các vụ án lớn về tham nhũng…

Trước tình hình đó, thông qua đội ngũ báo cáo viên các cấp (hiện Đảng bộ tỉnh có 45 báo cáo viên cấp tỉnh và 372 báo cáo viên cấp huyện), công tác tuyên truyền miệng nhằm định hướng tư tưởng, thông tin cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân trước các vấn đề thời sự trong thời gian qua được thực hiện kịp thời, hiệu quả, có chiều sâu, đa dạng về phương thức và kênh thông tin (hội nghị báo cáo viên, thông tin thời sự, sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt của các tổ chức chính trị - xã hội, các hội thi, hoạt động văn hóa - văn nghệ…) được đầu tư về chất lượng nội dung thông tin theo hướng chuyên đề, cập nhật thường xuyên các sự kiện quan trọng và các chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước, nhất là đối với những diễn biến thu hút sự quan tâm của dư luận. Một số địa phương, đơn vị phát huy được vai trò đội ngũ báo cáo viên theo chuyên đề, báo cáo viên là các đồng chí ban thường vụ cấp ủy, nhất là người đứng đầu cấp ủy địa phương, đơn vị khi định hướng đối với các vấn đề bức xúc tại đơn vị, địa phương mình, góp phần nhanh chóng ổn định tình hình, giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh về an ninh chính trị, trật tự xã hội ngay tại địa bàn.

Mặt khác, có thể thấy, nội dung thông tin của các vấn đề thời sự trong thời gian qua thông qua đội ngũ báo cáo viên có một số đặc điểm sau: Thông tin được khai thác từ nhiều nguồn (chính thống hoặc không chính thống); thông tin được tiếp cận dưới góc nhìn đa chiều, tùy thuộc vào nhận thức, trình độ, tâm lý xã hội, vị trí công tác khác nhau của báo cáo viên; độ nóng thông tin được tiếp cận và cung cấp bởi báo cáo viên có đảm bảo kịp thời, chính xác hay không; tác động, ảnh hưởng của thông tin thông qua tuyên truyền miệng của báo cáo viên đến cán bộ, đảng viên và Nhân dân tạo thành dư luận xã hội ở các mức độ khác nhau đối với vấn đề thời sự, nhất là các diễn biến trong nước; nội dung định hướng của báo cáo viên bám sát đường lối, quan điểm của Đảng đối với vấn đề thời sự, tránh dẫn dắt, thể hiện quan điểm cá nhân hay không,… Thực trạng đó đòi hỏi đội ngũ báo cáo viên các cấp phải đảm bảo yêu cầu về sự nhạy bén, khả năng nắm bắt thông tin về các vấn đề thời sự được trình bày; sự am hiểu về đối tượng được tuyên truyền đối với vấn đề thời sự cần định hướng; khả năng trình bày, phân tích, diễn thuyết của báo cáo viên, góp phần thỏa mãn nhu cầu thông tin cho đối tượng tuyên truyền miệng và yêu cầu công tác định hướng tư tưởng của báo cáo viên.

2. Trước tình hình chống phá, xuyên tạc ngày càng gia tăng của các thế lực thù địch, nhất là trên mạng xã hội, công tác định hướng tư tưởng, thông tin và phản bác quan điểm sai trái có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ, biện chứng và đối với công tác tuyên truyền miệng thì đây là kênh định hướng phản bác trực diện hiệu quả, có tính thuyết phục cao, góp phần thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Được xác định là “mặt trận thứ 5”, mạng xã hội cùng với tác động nhanh chóng, khó lường, đa chiều của thông tin trên các trang mạng không chính thống, phản động, cơ hội chính trị, bất mãn chế độ, đã gây khó khăn, áp lực rất lớn cho công tác định hướng tư tưởng, thông tin, đòi hỏi báo cáo viên phải có bản lĩnh phản bác trực diện các quan điểm sai trái thông qua nội dung thông tin và đối thoại trực tiếp với người nghe, đồng thời phải đảm bảo các vấn đề về kỷ luật phát ngôn. Thời gian qua, không ít vấn đề, vụ việc “nóng” (tình hình biển Đông, kênh đào Phù Nam, vấn đề nhân sự lãnh đạo Trung ương, các vụ án tham nhũng…) được cán bộ, đảng viên và Nhân dân quan tâm đã bị dẫn dắt, suy diễn, xuyên tạc thông tin từ nhiều trang mạng xã hội với nhiều mục đích khác nhau, gây hoang mang trong dư luận nhân dân, trong khi đó, việc định hướng thông tin chính thống từ các cơ quan có thẩm quyền chưa kịp thời, nhiều trường hợp báo cáo viên chưa có đầy đủ cơ sở để định hướng thông tin, thậm chí mạnh dạn phản bác quan điểm sai trái về các vụ việc đang gây bức xúc trong dư luận. Mặt khác, yêu cầu phản bác các quan điểm sai trái còn đòi hỏi báo cáo viên phải thường xuyên cập nhật, tổng hợp, đánh giá, chọn lọc thông tin trên cơ sở nắm chắc chủ trương, quan điểm của Đảng về các vấn đề cụ thể, trong thời điểm cụ thể; giải quyết hài hòa những xung đột về cách tiếp cận thông tin của người nghe để việc định hướng thông tin đạt hiệu quả và tính thuyết phục cao nhất. Đối với đội ngũ báo cáo viên cơ sở, yêu cầu này đặt ra càng khó khăn hơn.

Cùng với việc tập trung xây dựng lực lượng đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái qua mạng, công tác bồi dưỡng, tập huấn, cập nhật các chuyên đề, kỹ năng phản bác quan điểm sai trái cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên được chú trọng thường xuyên ở tỉnh; nhận thức về trách nhiệm, tầm quan trọng của việc định hướng tư tưởng đi đôi với phản bác quan điểm sai trái trong đội ngũ báo cáo viên ngày càng nâng lên, tạo sự chủ động trong quá trình tổng hợp, nắm bắt thông tin và đối thoại với người nghe, góp phần ổn định dư luận, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân.

3. Từ thực tiễn công tác tuyên truyền miệng ở Long An, để thực hiện tốt và hiệu quả hơn nữa công tác định hướng tư tưởng gắn với phản bác quan điểm sai trái, cần quan tâm thực hiện tốt một số nội dung sau:

- Cần tiếp tục tăng cường thực hiện tốt quy chế phối hợp cung cấp thông tin giữa cơ quan quản lý nhà nước và ban tuyên giáo các cấp theo hướng chủ động, trách nhiệm, kịp thời, sát tình hình, nhằm định hướng dư luận đối với các vấn đề bức xúc trên địa bàn, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ báo cáo viên, tuyền truyền viên tại cơ sở.

- Đẩy mạnh trao đổi thông tin và định hướng kịp thời đối với các vấn đề “nóng”, “nhạy cảm”, những vấn đề liên quan đến an ninh chính trị để tạo sự chủ động cho đội ngũ báo cáo viên trong quá trình tiếp cận, tổng hợp, cập nhật, xây dựng định hướng thông tin phục vụ công tác tuyên truyền miệng cho phù hợp tình hình và yêu cầu nhiệm vụ.

- Thực hiện tốt việc phối hợp thông tin giữa đội ngũ báo cáo viên và lực lượng phản bác quan điểm sai trái của Ban chỉ đạo 35 các cấp để thống nhất trong nội dung thông tin định hướng và phản bác theo từng vấn đề, thời điểm cụ thể.

Trung Hiếu